Kolonoskopia w pigułce – czyli nie taki diabeł straszny jak go malują. Część 1. Co to jest kolonoskopia?

Z poniższego postu dowiesz się, co to jest kolonoskopia oraz w jakim celu wykorzystuje się to badanie.

Co to jest kolonoskopia?

W prawidłowej nazwie tego badania kryje się informacja,

do czego ono służy i co pozwala zbadać.

Rozszyfrujmy zatem, co oznacza termin KOLONOSKOPIA, rozbijając go na czynniki pierwsze:

COLON – to łacińska nazwa JELITA GRUBEGO (okrężnicy) ,

SKOPIA – pochodzi od greckiego słowa skopeo – czyli „patrzę”.

Określenie „skopia” znajdziecie również w nazwach wielu innych badań, w trakcie których ocenia się wzrokiem czyli ogląda różne struktury

np. gastroskopia – oglądanie żołądka,

bronchoskopia – oglądanie oskrzeli,

cystoskopia – oglądanie pęcherza moczowego itp.

Endoskopia to ogólna nazwa zabiegów diagnostycznych

i leczniczych  w medycynie polegających na badaniu wnętrza ciała przy wykorzystaniu aparatów – endoskopów.

Kolonoskopia zatem to badanie mające na celu oglądanie jelita grubego.

Aparaty do kolonoskopii (kolonoskopy) pozwalają również obejrzeć końcowy fragment jelita cienkiego (zwykle do 20 cm).

Kolonoskopia czy kolanoskopia?

Oczywiste jest więc, że nazwa „kolanoskopia”, jak niektórzy określają to badanie, jest nieprawidłowa ;).

Nie badamy przecież kolan, tylko colon – czyli jelito grube.

KOLONOSKOP – co to jest?

Endoskop, czy też mówiąc konkretniej – jego specjalny typ do oglądania okrężnicy – KOLONOSKOP przypomina po prostu rurkę o średnicy około 10 mm.

Wydaje się proste jak budowa cepa?

To tylko pozory!

W rzeczywistości kolonoskop to misterna konstrukcja zbudowana z super giętkiego materiału, zaopatrzona w:

– w system optyczny (specjalną kamerę i „szkło powiększające”),

– źródło światła czyli rodzaj silnej, ale malutkiej latarki, bez której nic w jelicie nie byłoby widać, nawet w najlepszej kamerze.

W jelicie przecież nie ma naturalnego oświetlenia 😉

Gdybyśmy chcieli tam zajrzeć bez światła, zobaczylibyśmy tylko ciemność.

Dlatego doprowadzenie światła do wnętrza jelita było kluczowe dla konstruktorów  endoskopów.

Dopiero wynalezienie światłowodów umożliwiło dynamiczny rozwój aparatury endoskopowej.

– „kabelki” pozwalające przenieść obraz z kamery na duży ekran monitora

– kanały robocze czyli specjalne wąskie długie tunele, przez które wprowadzane są narzędzia do zabiegów, a także takie, które umożliwiają płukanie wnętrza jelita (wpuszczana jest przez nie woda do jelit).

Nowoczesny kolonoskop to nie tylko aparat diagnostyczny do oglądania zakamarków i poszukiwania zmian w jelicie, ale hiper-zmyślny sprzęt pozwalający na przykład na pobieranie próbek z przewodu pokarmowego, wykonywanie zabiegów, mini-operacji, a nawet procedur ratujących życie chorego – bez konieczności rozcinania powłok skórnych brzucha.

Aparaty do kolonoskopii są stale udoskonalane.

Te najnowszej generacji to prawdziwe mercedesy, a może nawet lambordżini lub porschaki wśród endoskopów.

Najlepszym porównaniem byłoby jednak super nowoczesne auto Jamesa Bonda do zadań specjalnych.

Mam na myśli nie tylko fakt, że są naszpikowane hiper-nowoczesnymi „gadżetami” i udogodnieniami, ale również – a może przede wszystkim CENĘ.

Koszt najnowszej generacji kolonoskopu wraz z oprzyrządowaniem lekką ręką można zestawić z wysokiej klasy samochodem.

Do czego służy kolonoskopia?

Podstawową funkcją KOLONOSKOPII  jest diagnostyka czyli rozpoznawanie chorób przewodu pokarmowego.

Różne choroby powodują nieprawidłowości na powierzchni jelit, które są widoczne w kolonoskopii, np. afty, owrzodzenia, zmiany koloru błony śluzowej, zmiany w obrazie naczyń krwionośnych, krwawienie, zmiany struktury jelita (zwężenia, przetoki itp.).

Kolonoskopia pozwala również pobrać próbki z błony śluzowej, by ocenić je pod mikroskopem (badanie histopatologiczne). Diagnoza niektórych patologii powinna być potwierdzona właśnie tą drogą.

Główne wskazania do KOLONOSKOPII DIAGNOSTYCZNEJ to:

• obecność krwi w stolcu

• zaburzenia rytmu wypróżnień (np. przewlekła istotna biegunka)

•  nagła zmiana sposobu wypróżniania, np. nagłe wystąpienie zaparć

• profilaktyka raka jelita grubego – wykrywanie zmian przednowotworowych na etapie bezobjawowym

• niewyjaśniona niedokrwistość, szczegolnie z niedoboru żelaza

• niezamierzony istotny spadek masy ciała o niewyjaśnionej przyczynie

• podejrzenie nowotworu jelita grubego

• podejrzenie nieswoistej choroby zapalnej jelit (np. choroby Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego)

• podejrzenie mikroskopowego zapalenia jelita grubego

Wyższym stopniem zaawansowania jest kolonoskopia zabiegowa lub lecznicza.

Zabiegi endoskopowe w jelicie grubym umożliwiają leczenie wielu problemów z przewodem pokarmowym, np.:

– polipektomie – usuwanie polipów z jelita – tych mniejszych, jak i dużych rozmiarów.

W przebiegu najbardziej specjalistycznych zabiegów usuwamy nawet kilkucentymetrowe zmiany bez konieczności rozcinania powłok skórnych. Jest to więc metoda niechirurgiczna, stosunkowo mało inwazyjna. Najnowocześniejsze aparaty do kolonoskopii pozwalają nawet na usuwanie niektórych nowotworów jelit

– tamowanie krwawienia

Gdy dojdzie do uszkodzenia naczynia krwionośnego do światła jelita wydostaje się krew czyli dochodzi do krwotoku do przewodu pokarmowego. Może się tak zdarzyć np. w przebiegu powikłanej choroby uchyłkowej. Dzięki kolonoskopii zabiegowej można zatamować takie krwawienie.

Jedną z metod jest uciśnięcie krwawiącego naczynia (tętnicy lub żyły) za pomocą specjalnego „szwu” czyli tzw. klipsa hemostatycznego, przypominającego wyglądem zszywacz do papieru.

– poszerzanie zwężeń jelita

Dzięki kolonoskopii potrafimy również rozszerzać zwężenia w jelicie, bez konieczności operacji chirurgicznej. Najczęściej wykorzystuje się do tego celu balony. Wprowadza się je przez kolonoskop do jelita, a następnie stopniowo napełnia powietrzem lub płynem. Balon powiększając się napiera na ściany jelita i pod wpływem działania ciśnienia zwężenie jelita ulega poszerzeniu. Takie zwężęnia mogą być następstwem np. choroby Leśniowskiego-Crohna.

Główne wskazania do kolonoskopii leczniczej / zabiegowej to:

• usuwanie polipów (polipektomie)

• tamowanie krwawienia  owrzodzeń, guzów, uchyłków, wad rozwojowych naczyń

• poszerzanie zwężeń jelita grubego

• zmniejszenie ciśnienia w jelicie objętym toksycznym poszerzeniem jelita grubego

• usuwanie ciał obcych

• znakowanie zmian kwalifikowanych do usunięcia chirurgicznego

autor nieznany, źródło Internet

JAK NAUCZYĆ SIĘ ENDOSKOPII?

Lekarz endoskopista zanim uzyska uprawnienia i biegłość w wykonywaniu endoskopii pilnie się uczy odróżniać obraz prawidłowego jelita od odchyleń od normy, a następnie różnicować zmiany obserwowane na ekranie, by trafnie stawiać diagnozy. Wymaga to wielu godzin spędzonych w Pracowni Endoskopii.

Marząc o zostaniu świetnym endoskopistą najpierw wiele godzin, dni  i tygodni stoimy za plecami bardziej doświadczonych kolegów endoskopistów i oglądamy obrazy endoskopowe przez ich ramię, słuchając  rad i wskazówek.

Przez wiele miesięcy, czasem lat studiujemy atlasy endoskopowe, uczestniczymy w konferencjach, w trakcie których prezentowane są różne przypadki kliniczne i przebieg zabiegów endoskopowych, by w końcu samodzielnie zacząć endoskopię praktykować.

Aby endoskopistę uznać za doświadczonego w tej dziedzinie, powinien wykonać kilkaset,

a najlepiej kilka tysięcy badań endoskopowych.

Najbardziej doświadczeni endoskopiści są prawdziwymi wirtuozami tej sztuki.

Endoskopia jest jedną  z najprężniej rozwijających się gałęzi medycyny zabiegowej.

W kolejnym wpisie dowiesz się, jak przeprowadza się kolonoskopię krok po kroku oraz jak się do niej przygotować.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zaobserwuj mnie

• #dobrygastrolog
• #endoskopia
• #jelita
• #kolonoskopia