COVID u pacjentów z NChZJ

Co każda osoba z nieswoistą chorobą zapalną i przewlekłymi chorobami przewodu pokarmowego powinna wiedzieć o koronawirusie

Kiedy pojawił się koronawirus na świecie?

Pierwsze przypadki ostrej choroby dróg oddechowych, wywoływanej przez koronawirusa stwierdzano pod koniec grudnia 2019 w Chinach w mieście Wuhan. Prawdopodobnie wirus wywodzi się od nietoperzy.

Zakażenie bardzo szybko rozprzestrzeniało się po innych obszarach Chin i poza ich granice do innych krajów. Przypadki zakażeń stwierdzano w Azji, Australii, Ameryce Północnej i Południowej oraz w Europie.

Co to jest koronawirus?

12 lutego 2020 roku nowo zidentyfikowanego wirusa odpowiedzialnego za ostrą chorobę dróg oddechowych nazwano koronawirusem ostrego ciężkiego zespołu oddechowego typu 2 (ang. Severe Acute Respiratory Syndrom coronavirus 2, SARS-CoV-2).

Chorobę, za którą SARS-CoV-2  jest odpowiedzialny określamy jako COVID-19.

Jak się można zarazić koronawirusem?

Wirus przenosi się z człowieka na człowieka. Nie potwierdzono, aby źródłem zakażenia mogły być zwierzęta domowe jak pies czy kot. Potrzeba jednak więcej czasu i badań, aby dokładnie poznać szlaki szerzenia się infekcji SARS-CoV-2.

Wiemy na pewno, że wirus rozprzestrzenia się tzw. drogą kropelkową. To znaczy z kropelkami które tworzą aerozol w powietrzu, gdy kichamy, kaszlemy czy nawet mówimy.

Gdy ktoś kichnie i wydobędzie się aerozol z cząstkami wirusa, a druga osoba wciągnie go wraz z powietrzem do swoich płuc, wówczas wirus atakuje kolejny organizm.

Wirus może prawdopodobnie zarażać na odległośc od 1 do nawet 4 metrów. Niewykluczone, że jakiś czas może utrzymywać się w powietrzu.

Cząstki wirusa mogą długo przetrwac na powierzchniach, np.na plastiku (5dni), stali (2 dni), drewnie i powierzchniach szklanych (4dni), na papierze (4-5 dni)

Jak przebiega zakażenie koronawirusem?

Zdecydowana większość zakażeń (80%) SARS-CoV-2 przebiega jako łagodna infekcja dróg oddechowych (przypomina łagodne przeziębienie lub łagodną grypę) i kończy się wyzdrowieniem po około 7-10 dniach.

U około 15-20% osób zakażonych choroba może przybierać postać poważną z nasilonymi objawami ze strony układu oddechowego lub ma charakter skrajnie krytycznej choroby z tzw. niewydolnością oddechową – tj. płuca zostają uszkodzone i przestają pracować.

Śmierć z powodu infekcji koronawirusa może dotyczyć 2-3 % zakażonych ludzi.

Prawdopodobnie są to jednak szacunki bardzo zawyżone. Śmiertelność prawdopodobnie może wynosić poniżej 1%, gdybyśmy brali pod uwagę wszystkich zakażonych. Jednak nie u wszystkich zakażenie jest potwierdzone testem laboratoryjnym.

Absolutna większość przypadków COVID-19 o ciężkim i bardzo ciężkim przebiegu, szczególnie tych kończących się śmiercią, dotyczyła osób w podeszłym wieku i chorujących na inne choroby przewlekłe np. cukrzycę, choroby serca, nadciśnienie tętnicze, choroby nowotworowe oraz pacjentów z obniżoną odpornością (w tym przyjmujących leki immunosupresyjne )

Jakie są objawy COVID?

Główne objawy COVID to:

• gorączka
• suchy kaszel
• duszność
• zmęczenie i ogólne rozbicie
• bóle mięśni

Niekiedy choroba może objawiać się też biegunką, jadłowstrętem, wymiotami, bólami brzucha. Symptomy ze strony przewodu pokarmowego częściej występują u chorych z ciężką postacią choroby.

Cząstki koronawirusa są obecne w stolcu. Nie można dlatego wykluczyć również drogi szerzenia zakażenia przez przewód pokarmowy.

Co wiemy o zakażeniu ?

Zakażenie może przebiegać bezobjawowo lub z nielicznymi i słabo wyrażonymi objawami.

Większość dzieci, młodzieży i młodych dorosłych przechodzić może infekcję w sposób niezauważalny bezobjawowy. Mimo to mogą ZAKAŻAĆ innych!

Żródłem zakażenia są również osoby we wczesnej fazie choroby, gdy objawy jeszcze się nie pojawiły.

Uważa się, że czas od zakażenia do wystąpienia objawów wynosi średnio ok. 14 dni (do kilku dni do 3 tygodni).

Wirus jest dotychczas nie znany naszemu układowi odpornościowemu, który musi dopiero „nauczyć” się go zwalczać i wykształcić mechanizmy obronne.

Dopóki nie zostanie opracowana skuteczna szczepionka nie ma możliwości profilaktyki i zabezpieczenia się przed zachorowaniem.

Jak zmniejszyć ryzyko zakażenia koronawirusem?

1) Izolacja

Możliwe jest zmniejszenie ryzyka zakażenia i rozprzestrzeniania się infekcji przez IZOLACJĘ, czyli odizolowanie się od innych ludzi. Unikanie zgromadzeń, a najlepiej w ogóle kontaktu z ludźmi na zewnątrz. Nosicielem wirusa mogą być osoby bezobjawowe

2) Higiena i mycie rąk

-Dokładne mycie rąk w dużej ilości ciepłej wody z mydłem przez 30 sekund niszczy wirusa.

-Wirus ginie pod wpływem środków dezynfekcyjnych na bazie alkoholu

• unikanie dotykania twarzy!
• Unikanie dotykania klamek, przycisków windzie,
• częsta dezynfekcja powierzchni w miejscach publicznych, na których wirus mógłby przetrwać
• noszenie maseczek na twarzy. Ograniczają rozprzestrzenianie się wirusa.

Czy COVID u osób z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit przebiega inaczej?

Nie są aktualnie dostępne dane wskazujące na większą częstość występowania COVID-19 u chorych na NChZJ.

U chorych leczonych immunosupresyjnie i/lub biologicznie generalnie występuje nieco zwiększone ryzyko ciężkich zakażeń. Podejrzewa się, że dotyczy to również zakażenia SARS-CoV-2.

Informacje dla pacjentów z NCHZJ

• Chorzy na NCHZJ powinni UNIKAC wychodzenia z domu.
• Unikać zgromadzeń ludzi, a najlepiej kontaktu z innymi. Nosicielami wirusa może być obecnie każdy człowiek, również dzieci i dorośli bez objawów choroby.
• Unikać wizyt w szpitalach i poradniach.
• Chorzy na czas epidemii powinni zapewnić sobie zapas potrzebnych stale stosowanych leków.

Możliwość kontaktu z lekarzem w formie porady zdalnej (porady wideo lub telefonicznej)

Lekarze mają możliwość wystawiania e-recepty zdalnie po udzieleniu takiej porady.

Nie ma konieczności wizyty osobistej w tym przypadku.

• Nie powinno się korzystać ze środków transportu publicznego.
• Szczególnie restrykcyjnie należy podejść do izolacji osób w wieku starszym i z innymi chorobami współistniejącymi (choroby serca, choroby układu oddechowego, cukrzyca)
• W przypadku leczenia terapią biologiczną – preferowaną drogą podania leku są wstrzyknięcia podskórne (np.adalimumab). Niestety w Polsce trudno jest automatycznie zmienić rodzaj preparatu biologicznego u chorych dotychczas otrzymujących lek dożylnie (infliksymab, wedolizumab) w ramach ministerialnych programów terapii biologicznej.

Należy skontaktować się z Oddziałem, który zajmował się dotychczas prowadzeniem leczenia, aby ustalić dalsze postępowanie w czasie pandemii.

W niektórych ośrodkach kontynuowane jest planowe leczenie biologiczne u pacjentach w programach lekowych wg ustalonych standardów.

Nie zaleca się przerywania leczenia biologicznego w czasie pandemii SARS-CoV2.

• Nie powinno się ROZPOCZYNAĆ terapii biologicznej w czasie pandemii.

Czy pacjenci z NCHZ leczeni biologicznie i/lub lekami immunosupresyjnymi mają zwiększone ryzyko zakażenia SARS-CoV2 i zachorowania na COVID?

Czy pacjenci z NCHZJ są w grupie ryzyka cięższego przebiegu COVID?

Generalnie ryzyko COVID-19 u pacjentów z NCHZJ nie jest zwiększone w porównaniu z osobami zdrowymi.

Aktualnie dane dotyczące osób z NCHZ leczonych immunosupresyjnie lub biologicznie są niewystarczające, aby wyciągać pewne wnioski.

Na pewno bardziej podatne na ciężki przebieg choroby są osoby w starszym wieku, które oprócz NCHZJ chorują na inne choroby takie jak choroby serca, nadciśnienie tętnice, cukrzyca, choroby układu oddechowego i nowotwory.

Osoby leczone immunosupresyjne i terapią biologiczną ogólnie rzecz ujmując są nieco bardziej narażone na wystąpienie poważnych infekcji (np. infekcji dróg oddechowych).  Wydaje się, że fakt ten może  dotyczyć również infekcji SARS-CoV2

Co ciekawe, osoby palące papierosy mogą być bardziej wrażliwe  na COVID-19!!

Prawdopodobnie dlatego, że nikotyna zwiększa wrażliwość receptora (miejsca), do którego „przyczepia” się wirus.

Jak zmniejszyć ryzyko zarażenia koronawirusem przez osoby z NCHZJ?

Wirus atakuje drogi oddechowe, w których u zarażonych osób cząstki wirusa szybko się mnożą również w okresie gdy nie są jeszcze widoczne objawy choroby. Osoby zarażone mogą w tym czasie zarażać kolejne, często nie będąc nawet tego świadome.

Nie jest obecnie dostępna skuteczna i bezpieczna szczepionka.

Dlatego najlepszym sposobem zmniejszenia ryzyka infekcji jest izolacja i zmniejszenie ekspozycji na potencjalne zakażenie

Ogólne rekomendacje dotyczące w sposób szczególny pacjentów z NCHZJ to

• unikać kontaktu z ludźmi zakażającymi
• unikać dotykania twarzy, oczu, nosa i ust nieumytymi rękoma
• myć ręce mydłem i ciepłą wodą co najmniej 20-30 sekund.
• Używać płynów do dezynfekcji rąk na bazie 60-95% alkoholu

szczególnie po skorzystaniu z toalety, przed jedzeniem, po akcie kichania, kaszlu czy oczyszczania nosa.

• o ile możliwe redukować dawkę leków steroidowych – po porozumieniu z lekarzem prowadzącym

Czy chorzy z NCHZJ powinni zaprzestać leczenia lekami immunosupresyjnymi i terapii biologicznej w czasie epidemii COVID-19?

Leki immunosupresyjne (azathiopryna, metotreksat) oraz leki biologiczne utrzymują się w organizmie przez dłuższy czas po zaprzestaniu leczenia (nawet kilka tygodni).

Nie ma sensu odstawianie tego leczenia. Nie powinno się odstawiać leków immunosupresyjnych, ponieważ może mieć to negatywne skutki na przebieg choroby jelita! Odstawienie może prowadzić do zaostrzenia choroby!. Wystąpienie zaostrzenia choroby zaś może wówczas wymagać wdrożenia leczenia sterydami, które z kolei mogą zwiększać istotnie ryzyko cięzkiego zakażenia SARS-CoV2 i

Decyzję o odstawieniu należy przedyskutować z lekarzem prowadzącym!

Leki sterydowe mogą nieco zwiększać ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia koronawirusem.

Warto rozważyć stopniowe zmniejszenie dawki tych leków, jeśli stan pacjenta z uwagi na chorobę jelita na to pozwala – zawsze w porozumieniu z lekarzem prowadzącym! Nie odstawiać leków sterydowych samodzielnie.

W chwili obecnej najważniejszym zaleceniem dla chorych na nieswoiste choroby zapalne jelit jest pozostawanie w bezwzględnej maksymalnie restrykcyjnej izolacji.

Należy kontynuowac dotychczas zalecane leczenie. Nie odstawiać stosowanych dotychczas leków.

Osoby przyjmujące leki biologiczne – w miarę możlilwości Ośrodków prowadzących to leczenie – powinny kontynuować leczenie zgodnie ze schematem.

W przypadku wątpliwości należy porozumieć się z gastroenterologiem prowadzącym bez wychodzenia z domu, w formie porady zdalnej (konsultacji wideo, online lub porady telefonicznej).

Istnieje możliwość zdalnego przepisania leków i wystawienia e-recept i e-zwolnienia z powodu choroby.

W sytuacji podejrzenia kontaktu z osobą zarażoną, podejrzenie zakażenia wirusem oraz w przypadku wystąpienia objawów COVID-19 pacjenci z nieswoistą chorobą zapalną jelit powinni postępować zgodnie z ogólnymi zasadami. Najlepiej skontaktować się z Sanepidem!

Jeśli pojawiają się:

• objawy przeziębienia lub grypy

–  należy bezwzględnie pozostać w domu

– nie zgłaszać się osobiście do Poradni, na SOR, ani Punktów pomocy doraźnej!

– stosować domowe sposoby zwalczania gorączki, bólów gardło i kataru

– skorzystać z teleporady z lekarzem POZ lub swoim gastroenterologiem prowadzącym

– nie odstawiać leków dotychczas stosowanych na przewlekłą chorobę jelita

• Jeśli do objawów grypowych i przeziębieniowych pojawia się duszność, bóle w klatce piersiowej, duże osłabienie – konieczny kontakt z Sanepidem, wezwanie karetki pogotowia lub zgłoszenie się do najbliższego jednoimiennego szpitala zakaźnego

Samodzielnie nie wolno zgłaszać się do szpitala, na SOR ani do Poradni lekarskich!

Naukowycy na całym świecie pracują aktualnie bardzo intensywnie nad opracowaniem skutecznej i bezpiecznej szczepionki oraz poszukują optymalnego leczenia COVID-19.

Szczepionki są już w fazie badań klinicznych. Należy się spodziewać, że wkrótce wejdą wkrótce powszechnego użytku.

Toczą się też badania nad skutecznym leczeniem COVID-19. Testuje się różne leki przeciwwirusowe, w tym leki stosowane na zakażenie HIV oraz na innymi wirusami  typu SARS i MARS,

Pozostaje poczekać na efekty tych prac.

Istnieją doniesienia dotyczące pewnej skuteczności Cholorochiny (Arechin, Plaquenil). Jednak obecnie nie ma wystarczających dowodów, aby lek ten stosować profilaktycznie. Preparat ten może też powodować poważne skutki uboczne.

Należy pamiętać, że większość przypadków infekcji u osób młodych przebiega łagodnie lub bezobjawowo, również w przypadku osób z NCHZJ. Należy stosować się do ogólnych zasad izolacji i zachować spokój.

• choroba crohna
• coronavirus
• covid
• koronawirus
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego