Co to są PROBIOTYKI?
Probiotyki (z języka greckiego – pro bios – substancja dla życia) są to żywe drobnoustroje (bakterie albo „zdrowe” grzyby), które podane w odpowiedniej ilości do organizmu człowieka wywierają korzystny wpływ na jego zdrowie.
Te dobroczynne właściwości są związane z konkretnym ściśle określonym szczepem drobnoustroju, nie zaś z jego gatunkiem. Mówiąc prościej – nie jest wszystko jedno, który probiotyk wybierzemy w aptece w określonych wskazaniach leczniczych.
W dobie nowoczesnej medycyny, gdy coraz więcej wiemy o potędze, jaką stanowi MIKROFLORA JELITOWA, szczepy probiotyczne zdobywają coraz lepszą pozycję w profilaktyce i leczeniu wielu chorób.
Stwarzają nadzieję na zrewolucjonizowanie terapii poważnych, a także dotychczas nieuleczalnych chorób, jak np. choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, autyzm, depresja, cukrzyca, otyłość czy choroby alergiczne.
Jakie rodzaje PROBIOTYKÓW stosujemy?
Dotychczas wyselekcjonowano kilkanaście szczepów probiotycznych o udowodnionej skuteczności leczniczej.
Najczęściej wykorzystuje się jako probiotyki bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, niektóre gatunki Escherichia, Streptococcus oraz niepatogenne drożdże Saccharomyces cervisiae species. boulardii.
O optymalnej efektywności działania decyduje nie tylko rodzaj szczepu probiotycznego, ale również ilość żywych bakterii zastosowanych w preparacie.
Najlepsze preparaty probiotyczne dostępne na rynku zawierają od 109-1011CFU, czyli miliardy jednostek tworzących kolonie.
Jak działa probiotyk?
Dobroczynna rola probiotyków w chorobach przewodu pokarmowego polega na:
- przyczepianiu się do ściany jelita i tworzeniu bariery ochronnej
- z ich wpływem na zmniejszenie stanu zapalnego w ścianie jelita (działanie
przeciwzapalne
- blokowaniu dostępu do jelita dla bakterii chorobotwórczych (tworzą „mur obronny”
- neutralizowaniu toksyn
- zmniejszaniu przepuszczalności („uszczelnianiu”) ściany jelita
- regulacji i wspomaganiu układu odpornościowego (np. pobudzają produkcję
odpowiednich substancji np. cytokin i przeciwciał).
- działaniu cytoprotekcyjnym, „regeneracyjnym” na komórki błony śluzowej
jelita poprzez produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, np.
kwasu masłowego.
- wpływaniu na funkcjonowanie układu nerwowego przewodu pokarmowego oraz na regulowaniu osi jelito-mózg-jelito
Działanie probiotyków jest często jeszcze bardziej korzystne i skuteczne, gdy stosuje się PROBIOTYK łącznie z PREBIOTYKAMI, czyli substancjami wspomagającymi aktywność bakterii (np. laktoferyna, inulina).
Probiotyk z prebiotykiem to tzw. SYNBIOTYK.
Do czego wykorzystujemy probiotyki?
W chorobach przewodu pokarmowego probiotyki obecnie znajdują bardzo liczne zastosowania i na stałe weszły już do codziennej praktyki lekarskiej.
Ponieważ dostępne są bez recepty, często wykorzystywane są – nie zawsze słusznie – jako suplementy diety.
Główne zastosowanie probiotyków w gastroenterologii to:
- leczenie biegunki poantybiotykowej,
- leczenie biegunki podróżnych (występujących w trakcie pobytów w krajach
egzotycznych)
- leczenie ostrej biegunki wirusowej (rotawirusy) i bakteryjnej u dzieci i
dorosłych (szczepy Lactobacillus rhamnosus GG, L. reuteri, L.acidophilus,
L.plantarum 299v, Streptococcus termophilus, Bifidobacterium bifidum,
Saccharomyces boulardii).
UDOWODNIONE w badaniach naukowych działanie skracające czas trwania i nasilenie biegunek infekcyjnych
- Leczenie tzw. zaburzeń czynnościowych jelit (np. zespołu jelita nadwrażliwego) -np. Bifidobacterium bifidum, Saccharomyces boulardii, Lactobacillus plantarum
- leczenie zespołu przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego (ang. small intestinal bacterial overgrowth, SIBO, tzw. zespół SIBO) i wzdęć (np. Bifidobacterium)
- leczenie czynnościowych bólów brzucha czy dyspepsji (bifidum,
S.boulardii, L. plantarum).
– Leczenie choroby uchyłkowej (np. Lactobacilus.casei)
– leczenie zaparć nawykowych
- leczenie nietolerancji laktozy.
Warto pamiętać o istotnej roli konkretnego rodzaju probiotyku – Saccharomyces boulardii w zwiększaniu skuteczności leczenia Helicobacter pylori (bakterii bytującej w żołądku i mogącej powodować wrzody żołądka i dwunastnicy, a nawet chłoniaka i raka żołądka).
Ściśle określone szczepy probiotyczne sprawdzają się również
w leczeniu nieswoistych zapaleń jelit, przede wszystkim wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (szczep E.coli Nissle).
Istnieją dowody na skuteczność leczenia probiotykami tzw. zapaleń zbiornika kałowego J-pouch (tzw. pouchitis) u pacjentów po proktokolektomii (chirurgicznym usunięciu jelita grubego).
– złożony preparat poliprobiotyczny złożony z 8 dobroczynnych szczepów i zawierający największą ilość bakterii w pojedynczej dawce (szczepy probiotyczne: Str.termophilus DSM, 24731, Bifidobacterium longum DSM 24736, B. breve DSM 24732, B.infantis DSM 24737,Lactobacillus acidophilus DSM 24735, L.plantarum DSM 24730, L.paracasei DSM 24733, L. delbrueckii DSM 24734).
Na co zwrócić uwagę kupując probiotyk??
Kupując probiotyk KONIECZNIE TRZEBA zwrócić uwagę na skład preparatu:
1) na rodzaje zawartych szczepów probiotycznych
2) na ilość jednostek tworzących kolonie (CFU).
Na rynku polskim dostępne są zarówno proste preparaty probiotyczne – zawierające jeden szczep probiotyku, jak i preparaty złożone, zawierające dwa i więcej szczepów drobnoustrojów probiotycznych.
Ważne, aby wybierać ściśle określone szczepy probiotyczne sprawdzone w profilaktyce lub leczeniu konkretnych chorób lub zaburzeń.
Nie jest wszystko jedno, jaki probiotyk wybierzemy!
Nie powinno się stosować probiotyków zamiennie.
Nie można postawić znaku równości między różnymi probiotykami.
Ilość szczepów probiotycznych w preparacie nie musi świadczyć o jego skuteczności, (tj niekiedy lepiej jest wybrać probiotyk złożony z jednego szczepu niż z kilku).
Działanie i skuteczność probiotyku zależy od konkretnego szczepu w określonym wskazaniu medycznym.
Dobrze jest porozmawiać o wskazaniach, rodzaju probiotyku i jakości preparatu probiotycznego z lekarzem.
Wiele preparatów probiotycznych na rynku ma bardzo słabą jakość i nie spełnia wymogów produktu leczniczego.
Wiele z nich nie ma udowodnionego działania.
Zakup słabych jakościowo preparatów probiotycznych nie ma uzasadnienia pod względem skuteczności ani pod względem finansowym, krótko mówiąc szkoda pieniędzy na coś, co nie działa.
